De laatste week op El Establo was rustig en relatief weinig inspannend, maar wel interessant. Op maandagochtend ging een groot deel van de groep schilderen in de kleuterschool, terwijl Sylvie en ik werden aangewezen om de opslagruimte op te ruimen en schoon te maken. Dat was waarschijnlijk de eerste keer sinds een jaar, of misschien nog wel langer. Het was enorm stoffig en rommelig, en de bovenste planken lagen vol met uitwerpselen die op muizenkeutels leken, maar wel veel groter waren. We hebben er maar niet te lang bij stilgestaan van wat voor beesten die konden zijn. Na een ochtend stof happen en uitmesten zag de opslagruimte er wel een heel stuk netter en opgeruimder uit. De vraag is alleen voor hoelang. Gelukkig hadden we wel tijd om voor de lunch nog te douchen en het stof uit ons haar en lijf te spoelen. Na de lunch gingen we allemaal naar de kleuterschool om te schilderen. De kleuterschool wordt nieuw gebouwd en de vrijwilligers hebben de eer om een lokaal van wandschilderingen te voorzien. Daar is de afgelopen weken al hard aan gewerkt door kleine groepjes vrijwilligers, maar omdat het gebouw vrijdag geopend wordt moet er door iedereen nog even flink doorgewerkt worden om het af te krijgen. Probleem is alleen dat het materiaal door de bouwers geleverd moet worden, en iedere keer is het weer een verrassing welke en hoeveel spullen er zijn. Het was behelpen met de beschikbare middelen en ik ben geen tekenaar, maar ik heb toch hier en daar iets nuttigs kunnen doen. 's-Avonds volgde een korte presentatie over de archeologische opgravingen in de Lucumayu vallei (waar Huyro deel van uitmaakt) waar Projects Abroad in de afgelopen zes jaar aan heeft bijgedragen. Dit ter voorbereiding op de excursie van de volgende dag.

Onder leiding van Dan en Zenobio, de andere archeoloog die weer fit genoeg was na zijn blindedarmoperatie, gingen alle vrijwilligers de dag erna op stap. Het was een interessant en leerzaam uitje, want het gaf inzicht in wat er allemaal al gedaan is, om wat voor bouwwerken het ging, en wat er ongetwijfeld allemaal nog onder het oerwoud schuilgaat. Zelfs bij het bezichtigen van de reeds ontgonnen ruines struikelden we over muurtjes en stenen die ongetwijfeld ook weer deel uitmaken van grotere bouwwerken. We bezochten verschillende Inca ruines en wandelden een stuk over een deels gerestaureerde Incaweg. Op zijn hoogtepunt was het Incarijk enorm groot en besloeg grote delen van Ecuador, Colombia, Peru, Bolivia, Chili en Argentinie. Om op de hoogte blijven van alles wat er in het rijk gebeurde en als transportwegen werd een gigantisch wegennet aangelegd door het hele rijk. Langs deze wegen werden rustplaatsen (tambo's) gebouwd, waaronder Incatambo, een van de ruines waar Projects Abroad aan heeft meegewerkt en waarvan een gebouw gereconstrueerd is (zie foto's serie 8).

Woensdag was het weer tijd voor excavatie van de ruine in Q'Ochapata, waar we al begonnen waren met het vrijmaken van de bovenlaag. Nu begon het 'echte' excavatiewerk: gewapend met kwast en troffel kon een deel van de vrijwilligers in het eerste kwadrant de muren vrijmaken en de eerste laag aarde voorzichtig weghalen. Spannend, want er werden al gauw weer een paar stukjes aardewerk gevonden die door Zenobio als 'Inca' werden bestempeld. En zowaar, ook ik heb drie kleine stukjes Inca aardewerk gevonden! Voor Zenobio stelde het niet zoveel voor, maar ik ben trots op mijn vondsten. Uiteraard mocht ik ze niet meenemen, maar twee van de drie zijn op foto vastgelegd. Dit was absoluut het hoogtepunt van mijn archeologieproject.

Donderdagochtend werd weer besteed aan het schilderen in de kleuterschool, want de muurschilderingen moesten af. 's-Middags was het weer tijd voor de bibliotheek, maar omdat we meer vrijwilligers hadden dan nodig kon ik die tijd gebruiken om mijn spullen in te pakken. 's-Avonds hadden kampvuur met cocktails en werd alvast voorzichtig afscheid genomen. Voor vijf van de dertien vrijwilligers zat het verblijf in El Establo erop. De volgende ochtend, na de schoonmaak, vertrokken twaalf van de dertien naar Cusco, alwaar nog een afscheidsdiner volgde. Daarmee was het archeologieproject tot een einde gekomen. Vanaf nu nog een week zelf op reis door Peru, en dan weer naar huis. De tijd vliegt....